Hoe onze prestatiegerichte maatschappij de weg plaveit naar een gevoel van falen bij een bevalling.

I. Natuurlijk vs medisch

“Ik kon niet meer Noriko. Ik heb toch een epidurale moeten nemen.”
“Het lukte het me niet en werd een keizersnede.”
“Ze stelden een interventie voor en ik heb ja gezegd, nu ben ik niet meer natuurlijk bevallen.”

Uren heb ik hier al over nagedacht. Ik begon te schrijven, 5 pagina’s, oeps.

Er zijn een aantal visies in de geboortewereld die vaak tegenover elkaar staan: het ideaalbeeld van de natuurlijke baring, liefst thuis, zonder enige tussenkomst, in serene omgeving. En de gemedicaliseerde aanpak, die alle risico’s berekent, interventies lopen vaak op, inleiden, epidurale, enz…

Gelukkig zit er ook zó veel tussen deze twee. Ik sprak de afgelopen jaren veel mensen over hun geboorte en hoorde verhalen over het hele spectrum. Prachtige verhalen, van moed, kracht, geluk. Maar heel vaak was er ook een stemmetje van schaamte, schuldgevoel of falen. Gelukkig meestal een klein stemmetje, dat door praten een plekje kreeg, maar toch, het bleef me opvallen.

Hoe kan dit!? En dit op het moment dat je het zotste, strafste, krachtigste ooit doet.

Communicatie blijkt vaak een valkuil, zowel tijdens de zwangerschap, bevalling en kraamtijd. Op voorhand worden bepaalde dingen niet uitgelegd, “want de kans is toch maar klein dat je dit gaat meemaken.”
Als natuurlijk bevallen centraal staat, lijkt kiezen voor een interventie alsof je iets niet hebt gekunnen.
En bij de medische aanpak gaat het mis als de handelingen niet gecommuniceerd worden en zwangeren het gevoel hebben dat de dingen hen overkomen. Grenzen worden overgegaan. En praten in de nazorg is geen standaard. Verbinding gaat verloren. De verbinding tussen de zorgverleners en de zwangere, of de verbinding van de zwangere met zichzelf. 

Ik bots dan ook op de term ‘natuurlijke bevalling’. Ben je niet meer natuurlijk als je een inleiding, epidurale of keizersnede hebt meegemaakt? Je kan 2 dagen arbeid hebben zonder interventies en dan op het einde is er een ingreep en ben je plots je natuurlijke bevalling kwijt? Alsof je plots in een robot verandert. Iets verliest. Door de harde scheiding tussen medisch en natuurlijk, loert het gevoel van falen al snel om de hoek.

Want hoe vangen we mensen op als de zaken anders lopen? Hoe zorgen we er dan voor dat zij dit kunnen verwerken? Als we eerst krampachtig motiveren om die ‘natuurlijk geboorte’ te behalen, om dan achteraf gewoon te zeggen: “je moet je niet teleurgesteld voelen, je hebt dat goed gedaan”.

Al snel werd me duidelijk dat veel prille ouders met deze gevoelens van teleurstelling en falen moeten omgaan, maar bijna iedereen moest het doen met “gelukkig is de baby gezond”, en “je moet er zo niet mee inzitten”.
Maar zo werkt dat niet. Als ons hele leven is geconstrueerd rond doelen behalen, streven en slagen. Dan moeten we niet verrast zijn dat dit meegenomen wordt in de verloskamer en bij uitbreiding het hele ouderschap.

II. Jij de regie, interventies als tool.

Het is heel belangrijk om te weten hoe een lichaam en bevalling werkt, hoe geniaal ons lichaam is, geloven in jezelf, vertrouwen. Maar je bent niet gefaald als je een keuze maakt tot een interventie. Mijn missie als doula is dan ook niet om die te vermijden, maar dat áls ouders deze interventies willen of tegenkomen, ze met respect en eerlijkheid worden besproken, uitgevoerd en opgevolgd.

Iedere keer iemand bv. vraagt om een epidurale vind ik dit zo’n krachtig moment. Het vraagt zo veel moed. Om van plan te veranderen. Om ook hierin het onbekende aan te gaan.

Bij één van de geboortes die ik mocht ondersteunen gebeurde er iets heel sterks: 
De vrouw die aan het bevallen was, was prachtig bezig. Haar geboortepartner steunde haar en ze keken uit naar hun kindje ontmoeten. Na een lange nacht kiest de vrouw voor een epidurale. Een sterke, duidelijke keuze. Tegen dat deze gezet was en het koppel tot rust kon komen was er een shiftwissel. Een nieuwe vroedvrouw komt binnen en stelt zich voor. Ze benoemt dat ze het bevalplan van de vrouw gelezen heeft en dat erin staat dat studenten aanwezig mogen zijn in de kamer, maar dat ze haar student toch nog even heeft buiten laten staan om te checken of dit nog steeds oké is. Ze erkent dat de vrouw zich mag bedenken, want dat zíj er zich goed bij moet voelen. “Het is jouw bevalling, jij kiest,” besluit ze. 

Dit ogenschijnlijk kort, praktisch gesprekje, deed mijn hart wat sneller slaan. 
In een paar zinnen, was er verbinding gemaakt met de bevallende vrouw, haar bevalplan was gelezen en erkend, de regie was in haar handen gehouden en werd nog eens benoemd, óók na een medische interventie. De vraag werd bovendien gesteld terwijl de student op de gang wachtte, de vrouw werd dus niet emotioneel overhaald, ze kon het echt in alle veiligheid zelf beslissen (de studente deed het overigens heel mooi tijdens de bevalling, ze was een rustige aanwezigheid die sterk ondersteunde.)
De essentie: De kracht bleef bij wie het toebehoort: de bevallende persoon. 

Een geboorte loopt niet altijd hoe je denkt op voorhand, maar ook dan kan je de regie behouden en een respectvolle geboorte hebben.

Er is nu eenmaal ook een portie geluk en toeval. 
Hoe je bevalling loopt, ligt gewoon niet volledig in jouw handen.
Het is níet omdat jij je niet goed genoeg voorbereid hebt, of omdat je gedachtes niet positief genoeg waren, of (houd me tegen) omdat je blijkbaar nog iets te leren hebt op deze aardbol.

III. Het onbekende omarmen, hoe?

Natuurlijk helpt positief denken, maar ook enkel als iemand deftig ondersteund wordt als er onvoorziene omstandigheden zijn. Leren omgaan met het onverwachte en imperfectie… Misschien een nieuw vak in de scholen ipv de prestatiedrang van onze beleidsmakers? Want op zo veel ervaringen in ons leven valt geen cijfer te geven.

Kan je verwachten van iemand die moe en kwetsbaar is na een bevalling dat die plots niet gevoelig is voor het slagen/niet slagen in iets, als heel de maatschappij daarop gebaseerd is?

Het onbekende omarmen én je goed voorbereiden kunnen samengaan.
“Maak maar geen bevalplan, een geboorte laat zich niet plannen.” Is totale quatsch. 
Als je gaat parachutespringen ga je toch ook niet gewoon snel snel springen en hopen dat je veilig beneden geraakt? Je bereidt je voor, ook al is het een nieuwe, spannende ervaring en weet je niet of je landing zacht of met kracht zal zijn. Je zorgt dat je goed vast zit, dat je een veilige parachute hebt, dat er een team voor je klaar staat in het vliegtuig, en mensen die je beneden opvangen.

Dus wat kan je doen?
* Nadenken over: Wat heb jij nodig om je veilig te voelen in een situatie die onvoorspelbaar is?
* Leer hoe geniaal je lichaam is én ook welke keuzes je voorhanden hebt. De interventies zijn een deel van jouw toolbox. 
* Bespreek je geboorteplan met je geboortepartner en hele geboorteteam, bespreek hierbij verschillende scenario’s.
* Kies een geboorteteam waartegen je durft te zeggen wat je wil en voelt, en van wie je eerlijke, volledige informatie krijgt. 
* Zorg dat er iemand beschermt dat jij kan volgen, die kijkt naar jóu en niet enkel naar de baby.
* Omring je met mensen die in de kraamtijd luisteren. Mensen die wéten dat je een luisterend oor kan gebruiken, ook als je zelf nog niet door hebt of uitspreekt. Bij een voorspoedige bevalling is dit evengoed kostbaar. Je hart en brein kunnen zo stap per stap de belevenis verwerken en plaatsen. 

Een positieve bevalling kan luid of stil zijn, beheerst of vol oerkracht, pijnlijk of dragelijk, lang of kort, voorspoedig of met de nodig hulp,… Maar altijd verdien je een team dat je opvangt, hoe je ook landt.

Liefs x
Noriko



Ps: Nog een sidenote! 

Dat ik bots tegen de ‘natuurlijke bevalling’ als ideaalbeeld, betekent niet dat je niet mag vieren als je wél de bevalling had die je wenst he. Net zoals dat jij je borstvoedingsverhaal kan vieren, zonder dat je wil dat andere mensen zich gefaald voelen door hun eigen verhaal dat er misschien anders uitziet.
Je mag blij en opgelucht zijn met een positieve geboorte, gelukkig zijn met een vaginale geboorte, vreugde voor een gezond kindje. Het is niet omdat jij dat viert, dat je het gevoel van falen genereert bij een andere ouder. Dat doet onze maatschappij door altijd te focussen presteren en de starre termen die onbewust hiërarchie creëren. Dát kan anders.